Koroner Bypass Ameliyatı: Kalp Sağlığını İyileştirmek İçin Hayati Bir Müdahale.

Koroner arterler, kalbin etrafını saran ve kalp kasını besleyen önemli atar damarlardır. Bu arterler, kalpten çıkan atar damarlar aracılığıyla aortadan beslenir. Koroner arterlerde daralma veya tıkanma oluştuğunda, vücudun başka bölgelerden alınan damarlarla koroner bypass ameliyatı adı verilen bir müdahale ile damar köprüleri oluşturur.

Açık Kalp ameliyatı nedir?

Açık kalp ameliyatı kalp dolaşımının kalp akciğer makinesine bağlanarak gerçekleştirilen, kalbin geçici olarak durdurulduğu ameliyatlardır. Kalp akciğer makinesinin görevini üstlendiği süre boyunca kalp durdurularak, tıkanmış olan koroner damarın ilerisine kan akışını sağlayacak bir köprü oluşturulur. Bu köprüleme işlemi için günümüzde en yaygın olarak sağ ve sol meme atar damarları ve koldan alına atardamarlar tercih edilir. Atar damarlar, bacak damarlarına kıyasla daha uzun süreli açık kalabilme özelliğine sahiptir. Açık kalp ameliyatı göğüs kemiği önden açılarak ya da sol kaburgalar arasından, yandan, kalbe ulaşılarak yapılabilir.

Görselde, meme atar damarının sol ön inen atar damara, ve bacak damarından alınan toplar damarın diğer koroner damara yapılan bypasslar görülmektedir.

Koroner bypass ameliyatının ikinci bir yöntemi ise kalbi durdurmadan, kalp-akciğer makinesine bağlanmadan çalışan bir kalpte bypass yapılmasıdır. Bu yöntem son yıllarda belirli durumlar dışında daha az kullanılmaktadır. Bu ameliyat ta göğüs kemiği önden açılarak ya da sol meme altında kaburgalar arasından yapılabilmektedir.

Koroner bypass ameliyatı, kalp damarlarında önemli darlıklar ya da tıkanıklık olan durumlarda tercih edilir. Ayrıca daha önce stent takılmış ve olan damarların tekrar tıkanması veya önemi kalp damarlarınınn stent yöntemiyle açılamaması durumunda da koroner bypass ameliyatı uygulanır.

Koroner bypass ameliyatı sonrasında hastaların dikkat etmesi gereken bazı noktalar bulunmaktadır. Bypass ameliyatı ile tıkalı olan damarın ötesine kan akışı sağlanır ve kalp kasının normal şekilde beslenmesi sağlanır. Ancak damar sertliği hastalığının çaresi henüz bulunamadığından, yani ateroskleroz bir yandan devam ettiği için, bypass olan hastaların risk faktörlerini kontrol altında tutmaları önemlidir. Bu durum hem baypas yapılan damarların, hem göğüsten, koldan veya bacaktan alınan damarın uzun ömürlü olması, hem de ameliyat sırasında kritik darlığı olmayan damarların uzun süre korunması için önemlidir. Bu faktörler arasında obezite, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, yüksek kan yağları ve sigara içme gibi faktörler yer alır. İyileşme döneminde (genellikle 1-1,5 ay) göğüs kemiğine zarar vermemek için ani ve sert hareketlerden kaçınılmalıdır. Ancak daha sonra hasta mesleğine geri dönmeli ve aktif bir yaşam sürdürmelidir. Eğer daha önce spor yapıyorsa, doktora danışarak spor aktivitelerini sürdürebilir. En azından günlük düzenli bir saatlik yürüyüş yapmak ihmal edilmemelidir

Kalp ameliyatı öncesi nasıl bir hazırlık yapılmalıdır?

• 1 - İyi beslenme. Sağlığın temeli iyi beslenmedir ve operasyon öncesi beslenmenin önemi önemli ölçüde artar, diyetiniz protein, vitamin, mineral ve kalori yönünden zengin olmalıdır.
  Düzenli diyet, (tahıllar, meyveler, süt ürünleri ve et) olmak üzere dört besinden oluşmalıdır.
  Tedavinizin bir parçası olarak bir diyet uyguluyorsanız, buna devam edebilir ve doktorunuza bildirebilirsiniz.
• 2 - Bol bol dinlenmek. Hastaneye gelmeden önce mümkün olduğunca iyi dinlenmiş olun.
• 3 - Kullanmakta olduğunuz ilaçların devamı veya kesilmesi ile ilgili olarak doktorunuza danışmalısınız.
• 4 - Kan inceltici ilaçlar kullanıyorsanız (aspirin, Coraspin, ecopirin, drisentin, dispril, plavix, karum, pingel, brilinta, diloxol, Coumadin ..) operasyondan 3-7 gün önce bu ilaçların kesilmesi gerekebileceğinden bu konuda doktorunuzu bilgilendirmeli ve randevunuzun buna göre ayarlanmasına özen göstermelisiniz.
• 5 - Soğuk algınlığı, grip, nezle ateş yüksekliği, iltihabi durumlar varsa mbu konuda kendi sağlığınız için doktoru bilgilendirmelisiniz.
• 6 - Sigarayı bırakın.
• 7 - Hastaneye yattığınız gün daha önce yapmış olduğunuz tüm tetkikleri yanınızda getirmeniz gerekmektedir.
• 8 - Şeker hastalığı ve tansiyon ile ilgili ilaçlarınıza devam etmeniz gerekir. Bu konuda da doktora bilgi veriniz.

Yaş Ameliyat Riskini Arttırır mı?

Hastada yaşa bağlı ek böbrek yetmezliği, kreatinin yüksekliği, düşkünlük, yürüyememe, KOAH gibi özel durumların olması riski arttırabilir. Ama tek başına yaş bir risk faktörü olarak tanımlanmamaktadır.

Ameliyat Riskini En Çok Ne Arttırıyor?

Hastanın ameliyattan önce birden çok kere kriz geçirip kalp kasının çok bozulmuş olması, koroner damarlarının çok ince olması, hastada ileri aşamada KOAH olması, böbrek işlevlerinin ileri derece bozulmuş olması, ikinci veya üçüncü lap ameliyatı, kalp ile ilgili birden çok hastalık (baypass + aort + kapak ameliyat prosedürleri gibi..) nedeniyle ameliyat yapılacak olması ve ileri obezite ameliyat sonrası riski arttıran önemli durumlardır.

Bir Kez Koroner Bypass Yapıldıktan Sonra Tekrar Bypass Ameliyat Olunabilir mi?

Evet. Eğer kalbin sol ön inen dalına yapılan bypass tıkanmış ve stent yapılamıyorsa tekrar koroner bypass yapılabilir. Bu durumda yine bir atardamar tercih edilmesi önemlidir.